Bir cümlenin öznel mi yoksa nesnel mi olduğunu anlamak, özellikle sınavlarda ve kompozisyon yazımında oldukça önemlidir. Çünkü öznel ifadeler kişisel yargıları yansıtırken, nesnel ifadeler bilimsel veya genel geçer bilgileri aktarır. Dolayısıyla bu iki anlatım türünün farkını bilmek, doğru iletişim kurmak ve düşünceleri net şekilde ifade edebilmek açısından büyük önem taşır.
ÖZNEL NEDİR?
Öznel; kişinin duygularına, düşüncelerine, beğenilerine ve yorumlarına dayalı olan ifadelerdir. Bu tür cümlelerde herkesin aynı fikirde olması gerekmez. Kısacası öznel ifadeler “kişiden kişiye değişebilen” yargılardır.
Örnek cümleler:
“Bu film yılın en güzel filmi olmuş.”
“Kahve çaydan çok daha lezzetli.”
“Bu kitap, yazarın en etkileyici eseridir.”
“Sonbahar, yılın en romantik mevsimidir.”
“Kediler köpeklerden daha sevimlidir.”
“Dağların arasında yer alan o köy, dünyanın en güzel yerlerinden biridir.”
“Bu şarkıyı dinlerken insanın içi huzurla doluyor.”
“Matematik dersi çok sıkıcı.”
“Kırmızı, insana enerji veren en güzel renktir.”
“Bu film gereğinden fazla uzatılmış.”
“En iyi yemek evde yapılan yemektir.”
“Deniz kenarında yaşamak insana huzur verir.”
“Deniz kokusunu duymak bana mutluluk veriyor.”
Bu örneklerde kişisel beğeni ve duygu ifadeleri yer aldığı için cümleler öznel niteliktedir.
NESNEL NEDİR?
Nesnel; herkes tarafından doğruluğu kanıtlanabilen, ölçülebilir ve somut bilgilere dayanan ifadelerdir. Bu cümlelerde kişisel yorum değil, gerçeğe dayalı bilgi vardır.
Örnek cümleler:
“Su 100 derecede kaynar.”
“Türkiye’nin başkenti Ankara’dır.”
Nesnel cümle örnekleri:
“Su 0 derecede donar, 100 derecede kaynar.”
“Türkiye’nin yüzölçümü 780.043 kilometrekaredir.”
“İstanbul, Türkiye’nin en kalabalık şehridir.”
“Güneş, Samanyolu galaksisinde yer alan bir yıldızdır.”
“Bir yıl 365 gün 6 saattir.”
“Elma, C vitamini içeren bir meyvedir.”
“Dünya kendi ekseni etrafında 24 saatte döner.”
“Kütle birimi ‘kilogram’dır.”
“Ay, Dünya’nın uydusudur.”
Bu örneklerde verilen bilgiler ölçülebilir ve ispatlanabilir olduğu için nesneldir.
ÖZNEL VE NESNEL ARASINDAKİ FARKLAR
Öznel yargılar kişisel duygu ve düşüncelere dayanır; nesnel yargılar ise gerçeğe ve kanıta dayanır.
Öznel ifadeler kişiden kişiye değişir; nesnel ifadeler herkes için aynıdır.
Öznel yargılar “kanıtlanamaz”, nesnel yargılar “kanıtlanabilir”
